ΤΟ ΙΕΡΟ ΚΑΙ Η ΑΡΧΗ
Πώς μπορούμε σε έναν καιρό, στον οποίο η λέξη «ιεράρχης», άμεσα συνδεδεμένη με τις έννοιες «αρχή» και «ιερό», προκαλεί δυσφορία στους πολλούς, να εξακολουθούμε να μιλούμε για τους Τρεις Ιεράρχες, τους τρεις μεγάλους φωστήρες της τρισηλίου θεότητος, τους τρεις μεγάλους Πατέρες και διδασκάλους της οικουμένης, του κόσμου όλου;
Το ιερό σήμερα έπαψε να είναι η βάση για μια ζωή με νόημα που ξεπερνά το παρόν. Ιερό σημαίνει ένας θεσμός, μια ιδέα, ένα πρόσωπο, μία πίστη που ανοίγουν την ψυχή μας σε μιαν άλλη πραγματικότητα: αυτή που δεν μας αφήνει ευχαριστημένους με τα αγαθά μας, με τις μικρές ή μεγάλες απολαύσεις, με τη δυνατότητα να είμαστε παιδιά του καταναλωτικού πολιτισμού μας, αλλά μας καθιστά πρόσωπα που νικάμε τη στιγμή και προχωρούμε προς το αιώνιο. Αυτό που δε νικιέται από τον θάνατο. Αυτό που ξυπνά μέσα μας την ανάγκη να βγάλουμε καλοσύνη, αγάπη, συγχώρηση, όχι απλώς γιατί είμαστε ανθρωπιστές, αλλά επειδή αισθανόμαστε ότι έχουμε σχέση με μια πραγματικότητα που είναι ο Θεός.
Και ο Θεός είναι τρία πρόσωπα, Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα. Μας έπλασε σύμφωνα με την εικόνα Του και για να Του μοιάσουμε. Να νικήσουμε ό,τι δεν μας αφήνει να βρούμε χαρά στο πρόσωπο του διπλανού μας. Ό,τι μας κάνει να τον χρησιμοποιούμε, για να είμαστε εμείς καλά. Κι αυτό είναι η υπερηφάνεια, το εγώ μας που μας λέει ότι υπάρχουμε μόνο για μας. Ιερές είναι οι εντολές του Θεού, που ξεκινούν από την αγάπη. Ιερή είναι η εμπειρία του Θεού που συναντούμε στην Εκκλησία, στις γιορτές της, στο τελετουργικό της. Ιερή είναι η γνώση που μεταδίδεται στον άλλο. Ιερό είναι να σηκώνεις το βάρος του, αλλά και να τον συγχωρείς για όσα δεν μπορεί να είναι για σένα.
Έπαψε όμως να μας ενδιαφέρει και η «αρχή». Αρχή σημαίνει από κάπου να ξεκινήσω. Να έχω μια βάση. Να ακολουθώ έναν δρόμο παλεύοντας τα εμπόδια που θα συναντήσω να τα αντιμετωπίσω σύμφωνα με ό,τι μου δίνει νόημα στη ζωή. Όχι να νικιέμαι από αυτά. Όχι να συμβιβάζομαι. Όχι να αφήνω για αύριο αυτό που μπορώ να κάνω σήμερα. Κυρίως όμως με το να εμπιστεύομαι τον Θεό που είναι παρών στον αγώνα μου, για να τον φτάσω ως το τέλος.
Οι τρεις Ιεράρχες, Μέγας Βασίλειος, Γρηγόριος ο Θεολόγος, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, δεν ανακηρύχτηκαν τυχαία προστάτες της παιδείας και των γραμμάτων. Είχαν ως αρχή στη ζωή τους την πίστη. Πάλεψαν με γράμματα και γνώσεις από όλες τις πηγές που ποτίζουν τη δίψα του ανθρώπου για αλήθειες και Αλήθεια. Αρχή τους ήταν και ο άνθρωπος, τον οποίο διακόνησαν με όλη τους την ύπαρξη.
Και οι τρεις σήκωσαν σταυρούς. Πόλεμο. Εξορία. Θλίψεις. Και οι τρεις όμως στάθηκαν υπερασπιστές του ιερού. Της σχέσης με τον Θεό που είναι αγάπη και δίνει αγάπη. Υπερασπίστηκαν την Εκκλησία και την αλήθεια της, που περνά μέσα από τη δικαιοσύνη. Και έδωσαν τη ζωή τους, ώστε όλος ο κόσμος να μπορεί να γνωρίζει ότι χωρίς αρχές και ιερότητα τα πάντα μένουν εδώ. Η στιγμή νικά. Όμως είμαστε πλασμένοι για αγάπη κι ανάσταση, για να γίνουμε ευτυχισμένοι. Μαζί με τους συνανθρώπους μας και τον Χριστό.
Ας είναι τα πρόσωπα των Τριών Ιεραρχών και η ζωή τους η έμπνευσή μας!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
στο φύλλο της Τετάρτης 31 Ιανουαρίου 2024
