ΧΑΙΡΕ ΠΥΡΙΝΕ ΣΤΥΛΕ ΟΔΗΓΩΝ ΤΟΥΣ ΕΝ ΣΚΟΤΕΙ, ΧΑΙΡΕ ΣΚΕΠΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΠΛΑΤΥΤΕΡΑ ΝΕΦΕΛΗΣ
ΧΑΙΡΕ ΠΥΡΙΝΕ ΣΤΥΛΕ ΟΔΗΓΩΝ ΤΟΥΣ ΕΝ ΣΚΟΤΕΙ, ΧΑΙΡΕ ΣΚΕΠΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΠΛΑΤΥΤΕΡΑ ΝΕΦΕΛΗΣ
Όταν ο λαός του Ισραήλ έφυγε από την Αίγυπτο και επειγόταν να περάσει την Ερυθρά θάλασσα, για να φτάσει στην έρημο του Σινά, η εντολή που είχε από τον Θεό ήταν να περπατά μέρα-νύχτα. Έτσι, την ημέρα είχε ως σηματωρό, για να γνωρίζει τον δρόμο, ένα σύννεφο, μια νεφέλη, που τους σκέπαζε και τους προστάτευε από την ένταση του ηλίου, σκιάζοντάς τους, ενώ η νύχτα τους φωτιζόταν με έναν στύλο πυρός (Έξοδος, 13, 21), ώστε να γνωρίζουν πού πηγαίνουν. Και τα δύο υπερφυή σημεία αποκάλυπταν την παρουσία του Θεού, όπως επίσης και το θέλημά Του οι Ισραηλίτες να βιαστούν, να μη δώσουν χρόνο στον Φαραώ να τους φτάσει, να προλάβουν να φτάσουν στην θάλασσα που θα σηματοδοτούσε το Πάσχα, το πέρασμά τους από την γη της σκλαβιάς στην γη της ελευθερίας και από κει στην γη της επαγγελίας. Και τα δύο σημάδια της Παλαιάς Διαθήκης προτυπώνουν το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου στην Καινή Διαθήκη.
Η Παναγία γίνεται πύρινος στύλος που φωτίζει όλους όσοι βρίσκονται στο σκοτάδι της ειδωλολατρίας, της αγνωσίας του Θεού, του πνευματικού θανάτου. Είναι πύρινος στύλος η Παναγία διότι αποκαλύπτει το μυστήριο της θείας οικονομίας, το ότι ο Θεός είναι ένας «εν τρισί προσώποις»: ο Πατήρ ηυδόκησε, ο Λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν, εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου. Ο κόσμος της ειδωλολατρίας, των θεών που ήταν φτιαγμένοι κατ’ εικόνα και ομοίωση των ανθρώπων, παύει να είναι ο κυρίαρχος. Ο απαθής Θεός μαρτυρεί την αγάπη Του, που δημιούργησε και ανακαινίζει τον κόσμο, που δημιούργησε και αναγεννά τον άνθρωπο, όταν αποδέχεται αυτή την αγάπη. Ο δρόμος περνά μέσα από την Υπεραγία Θεοτόκο. Διότι πρώτη αυτή φωτίζεται, καθώς κυοφορεί στα σπλάχνα της τον Χριστό και τον φέρνε στον κόσμο, για να φωτιστεί η σύμπασα ανθρωπότης. Η Παναγία είναι η εκπρόσωπος όλων των ανθρώπων στην οδό της σωτηρίας. Και την ίδια στιγμή, μεταδίδει τον Χριστό ως φως σε όλους τους ανθρώπους.
Γίνεται έτσι πλατυτέρα της νεφέλης της Παλαιάς Διαθήκης. Σκεπάζει και σκιάζει τους ταλαιπωρημένους από τον φόβο του νοητού Φαραώ, δηλαδή από τις επιθέσεις του κακού κάθε μορφής στον κόσμο τούτο, αυτού που προέρχεται από την φθορά της φύσης, αυτού που προέρχεται από τα δικά μας λάθη, αυτού που γίνεται πραγματικότητα εξαιτίας των επιθέσεων του διαβόλου τόσο σε μας, όσο και στου άλλους, από τον θάνατο που γεννιέται όταν η ύπαρξή μας δεν έχει μέσα της το κουράγιο της πίστης στον Θεό. Και γίνεται σκέπη η Παναγία, διότι, όπως η μητέρα αγκαλιάζει τα παιδιά της και κάνει τις περιστάσεις και τα λάθη λιγότερο επώδυνα, καθώς στην χέρια της αποτυπώνεται η εμπιστοσύνη ότι δεν είναι μόνα τους και ότι η αγάπη απαλύνει, έτσι και η Κυρία των Ουρανών μας αγκαλιάζει με τις πρεσβείες της και μας δείχνει ότι μέσα από την πίστη στον Υιό και Θεό της κι εμείς δεν είμαστε μόνοι μας, αλλά η αγάπη θα νικήσει, καθότι Εκείνος δεν μας αφήνει.
Είναι προσωπική η σχέση και η απόφαση να έχουμε την Παναγία οδηγό και σκέπη μας. Κι αυτό σε μια εποχή στην οποία άλλα είναι τα στηρίγματά μας και άλλες οι προτεραιότητές μας. Τα επιτεύγματα του νου μας κάνουν να θεωρούμαστε δυνατοί. Μας έχει λείψει η εμπιστοσύνη στον Χριστό, καθώς νομίζουμε ότι μπορούμε και μόνοι μας. Προτεραιότητα μας, σχεδόν αποκλειστική, οι κοσμικές αξίες: πρόοδος, εργασία, ηδονή, άτομο, μετοχή στον καταναλωτικό πολιτισμό. Στην σχέση μας με τον άλλο δεσπόζει η χρήση του. Επικαλούμαστε βέβαια ένα ανθρωπιστικό πνεύμα, στηριγμένο στον δικαιωματισμό. Υπερτονίζουμε την διαφορετικότητα, όχι ως στοιχείο αξιακό, υπεράσπισης ήθους, ελευθερίας που ξεκινά από το βάθος της ύπαρξης, αλλά ως στοιχείο αυτοδιάθεσης που αρκείται στο σώμα ή στις ιδέες, χωρίς να αναφέρεται στον σύνολο άνθρωπο, σ’ εκείνον που η ζωή του έχει νόημα και αιωνιότητας. Τα πάντα παρόν. Ποια Παναγία λοιπόν να έχουμε ανάγκη;
Ό,τι κι αν επιλέξουμε όμως, δεν θα μπορέσουμε, τελικά, να αφήσουμε έξω την δίψα του ανθρώπου για αλήθεια που ξεπερνά τον χρόνο, για ζωή που εμπεριέχει την αγάπη ως αμοιβαιότητα. Οι Ισραηλίτες έφυγαν από την Αίγυπτο όχι γιατί δεν μπορούσαν να αυτοδιατεθούν σωματικά ή να βρούνε συμπαράσταση μεταξύ τους, αλλά διότι δεν είχαν την δυνατότητα να πορεύονται ως άνθρωποι ελεύθεροι, να έχουν τον τόπο τους και να ακολουθούν τις εντολές του Θεού. Και το μεγαλύτερο εμπόδιο που αντιμετώπισαν στην σαραντάχρονη πορεία τους στην έρημο ήταν ο λογισμός ότι πρώτα έρχεται η επιβίωση, η κάλυψη των αναγκών, η χρήση του άλλου και όχι η ελευθερία που για χάρη της αξίζει να νικά κάποιος και τον φόβο του θανάτου, να συγκακουχείται με τον πλησίον του. Ο λογισμός είχε να κάνει με το έλλειμμα εμπιστοσύνης στον Θεό μπροστά στις περιστάσεις. Έβλεπαν την νεφέλη και τον πύρινο στύλο, μέσα τους όμως αναρωτιόντουσαν, αμφισβητούσαν, φοβόντουσαν.
Γρήγορα τους έλεγε ο Θεός, διά του Μωυσή. Γρήγορα μας λέει και σήμερα ο Θεός, να περάσουμε από τον θάνατο που μας περιτριγυρίζει, στην ζωή της αγάπης, της ανάστασης, της κοινωνίας μαζί Του και με τον πλησίον. Και είναι η Παναγία σημάδι και σκέπη. Ας την ακολουθήσουμε στην Εκκλησία.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
18 Μαρτίου 2022
Β’ Χαιρετισμοί
