ΠΑΙΧΝΙΔΙ, ΑΥΤΟ ΤΟ ΞΕΧΑΣΜΕΝΟ
«Ό,τι χρειάζεται η ψυχή του παιδιού είναι το φως του ήλιου, τα παιχνίδια, το καλό παράδειγμα, λίγη αγάπη» (Ντοστογιέφσκι).
Οι εικόνες του παρελθόντος, όταν τα παιδιά έπαιζαν κυνηγητό, κρυφτό, πεντόβολα, τυφλόμυγα, πινακωτή, κλέφτες κι αστυνόμους στους δρόμους κάτω απ’ τα σπίτια τους, στις αλάνες και τα πάρκα είναι παρελθόν στο οποίο δεν υπάρχει επιστροφή. Αντίστοιχα, τέτοιες εικόνες έχουν πάψει να υφίστανται και στις σχολικές αυλές. Σήμερα τα μικρότερα παιδιά παίζουν σε κακοφτιαγμένες παιδικές χαρές, σε τεχνητούς παιδότοπους, και κυρίως, στα δωμάτια των σπιτιών τους, ακινητοποιημένα μπροστά σε οθόνες υπολογιστών και κινητών, ενώ τα μεγαλύτερα σε γήπεδα ποδοσφαίρου και μπάσκετ, περιφραγμένα και υπό επίβλεψη, όχι με έμφαση στη χαρά, μα σε αγώνα πρωταθλητισμού.
Στα σύγχρονα παιχνίδια δεν δεσπόζει η φαντασία, η δημιουργικότητα, κυρίως το παρεΐστικο στυλ. Ακόμη και στους καυγάδες που γίνονταν ανάμεσα στις παρέες στις γειτονιές υπήρχε ο αυτοσχεδιασμός, η αναφορά στο σύνολο. Σήμερα, τα παιδιά είναι πιο σκληρά. Παίζουν για να κερδίσουν. Έχουν νευρικότητα και δεν δέχονται εύκολα τη γνώμη κάποιου που θα γίνει ο αρχηγός, αλλά συχνά μαλώνουν για το ποιανού η γνώμη θα επικρατήσει. Υπάρχουν απομονωμένα παιδιά, που δεν παίζουν καθόλου. Και το τέλος ακόμη του ομαδικού παιχνιδιού δεν βρίσκει τα παιδιά αγκαλιασμένα και χαρούμενα γιατί έπαιξαν, αλλά στην αναζήτηση ευθύνης για το ποιος ήταν αυτός που έφταιγε περισσότερο και η ομάδα έχασε.
Τα παιδιά σήμερα δεν έχουν εξοικειωθεί με την ελευθερία του χώρου. Παλαιότερα, είχαν τη δυνατότητα να τρέξουν, να πέσουν, να χτυπήσουν. Σήμερα, τα περισσότερα είναι «ατσούμπαλα». Φοβούνται να τρέξουν, μήπως και χτυπήσουν. Είναι υπερευαίσθητα σε μικρούς τραυματισμούς και όταν πέσουν, δεν σηκώνονται εύκολα. Βάζουν τα κλάματα με το παραμικρό. Δεν έχουν το πείσμα της μάχης και του αγώνα. Σ’ αυτό συμβάλλουν και οι γονείς, που φοβούνται μη χτυπήσουν τα παιδιά, μη λερωθούν, μη «φάνε χώμα».
Τα τελευταία χρόνια τείνει να κυριαρχήσει η «οικογενειακή ψυχαγωγία», κυρίως στην Αθήνα και στα μεγάλα αστικά κέντρα. Τα θεματικά πάρκα, τα παγοδρόμια, οι παιδότοποι στα mall ανταποκρίνονται στην ανάγκη των γονέων να δείξουν στα παιδιά τους ότι συμμερίζονται την επιθυμία τους για ψυχαγωγία που θα εμπεριέχει το στοιχείο του ξεχωριστού, του εντυπωσιακού, του πρωτότυπου, που θα εγείρει την ευχαρίστηση του παιδιού, χωρίς εκείνο να χρειαστεί να κάνει παρέα με άλλα παιδιά. Προφανώς και χρειάζεται όλη η οικογένεια να περνά στιγμές μαζί. Το θέμα είναι κατά πόσον τα παιδιά βρίσκουν την ευκαιρία να κοινωνικοποιηθούν με παιδιά της ηλικίας τους. Γι’ αυτό και τα πάρτι γενεθλίων σήμερα είναι μια κάποια λύσις.
Παιχνίδι, αυτό το ξεχασμένο στους καιρούς μας. Η οθόνη και το joystick (το εξάρτημα της χαράς, τι ειρωνική ονομασία, η χαρά από την συνάντηση των προσώπων να υποκαθίσταται από ένα αντικείμενο) καλύπτουν την ανάγκη των περισσότερων παιδιών, την απουσία γειτονιάς, την αποξένωση των πολυκατοικιών, την έγνοια για μαθήματα, για αθλητισμό και άσκηση, που όμως αφήνουν το παιδί στην ατομικότητά του και δεν το προχωρούν στο «εμείς», που έρχεται όταν υπάρχει επικοινωνία. Εδώ χρειάζεται να επενδύσει περισσότερο η Εκκλησία, στα πλαίσια της κατήχησής της. Να προσθέσει παιχνίδι, σε όλες τις ηλικίες και, την ίδια στιγμή, παρέα και κοινωνικότητα. Ας είναι κάτι που τόσο η οικογένεια, όσο και η ενορία θα το λάβουν υπόψιν.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
Στο φύλλο της Τετάρτης 22 Νοεμβρίου 2023
Άλλα άρθρα
