ΟΥΚ ΕΧΟΜΕΝ ΩΔΕ ΕΙ ΜΗ ΠΕΝΤΕ ΑΡΤΟΥΣ ΚΑΙ ΔΥΟ ΙΧΘΥΑΣ
«Οὐκ ἔχομεν ὧδε εἰ μὴ πέντε ἄρτους καὶ δύο ἰχθύας» (Ματθ. 14, 17)
“Εδώ δεν έχουμε παρά μόνο πέντε άρτους και δύο ψάρια”
Όσοι θεωρούν ότι η πίστη είναι στοιχείο του χτες επισημαίνουν το ότι, κατά την γνώμη τους, στηρίζεται στην ανάγκη του ανθρώπου είτε για επιβίωση (εξ ου και το φιλανθρωπικό έργο για το οποίο κάποιοι θεωρούν ότι είναι ο μόνος λόγος που χρειάζεται η θρησκεία και με ό,τι μπορεί να αποδείξει την χρησιμότητά της) είτε για παρηγοριά στις δύσκολες στιγμές του ανθρώπου (ασθένεια, φθορά, απώλεια, θάνατος). Παραθεωρούν βεβαίως τόσο τα ιερά κείμενα, όσο και την πορεία της πίστης ανά τους αιώνες, καθώς δεν θέλουν να δούνε ότι η πίστη είναι υπέρβαση τόσο της ανάγκης για επιβίωση όσο και της ανάγκης για παρηγοριά. Διότι και τα δύο είναι σχήματα του παρόντος κόσμου. Από την άλλη, πολλοί θεωρούν ότι η πίστη είναι ένας εξαναγκασμός του ανθρώπου να αρνηθεί τις επιθυμίες της φύσης του, όπως είναι ο έρωτας και η σωματική ηδονή, διότι θεωρούν ότι για την πίστη αυτές είναι μεταπτωτικές επιθυμίες, δεν πλάστηκε δηλαδή ο άνθρωπος για να ερωτεύεται ή για να χαίρεται και σωματικά, αλλά μόνο για να επιδιώκει την συνάντηση με έναν άυλο Θεό, που τον χαρακτηρίζουν «πνευματικό». Δεν θα απείχαμε πολύ από την πραγματικότητα αν λέγαμε ότι και πολλοί πιστοί συμβάλλουν στην διαμόρφωση τέτοιων αντιλήψεων για την πίστη, επειδή έχουν φόβο για την χαρά, φόβο για το σώμα, φόβο για την ανθρωπινότητα.
Το ευαγγέλιο του πολλαπλασιασμού των άρτων και των ιχθύων στην έρημο από τον Χριστό και της διαθρέψεως χιλιάδων ανθρώπων μαρτυρεί αλήθειες που τις χρειαζόμαστε, πρωτίστως όσοι πιστεύουμε, για να τις μεταδώσουμε και όσους καλοπροαίρετα αντιδρούν ή αναζητούν.
Ο Χριστός έδωσε τροφή στους ανθρώπους που Τον ακολούθησαν στην ακρόαση και εμπειρία του λόγου. Δεν άνοιξε ένα φιλανθρωπικό κατάστημα, για να καλύψει τις ανάγκες για επιβίωση. Δεν το έπραξε αυτό καθημερινά, αλλά όταν διαπίστωσε ότι οι χιλιάδες που ήταν μαζί Του δεν θα μπορούσαν, μετά από μία ημέρα ακρόασης του λόγου Του, να προλάβουν να πάνε στα γειτονικά χωριά για να προμηθευθούν τροφή. Σαγηνευτική εικόνα, στ’ αλήθεια. Μία ολόκληρη ημέρα τόσοι άνθρωποι να ακούνε τα λόγια του Θεού, ξεχνώντας τις ανάγκες τους,. Και όσο κι αν μιλούσε δυνατά, οι χιλιάδες αυτοί άνθρωποι έπρεπε να μεταδίδουν ο ένας στον άλλον τι έλεγε, για να ακούσουν όλοι. Δεν υπήρχαν οι σημερινές συνθήκες ηχητικής κάλυψης ή μετάδοσης εικόνας. Μόνο η δίψα για αλήθεια που έκανε τους ανθρώπους να ξεχνούνε την όποια ταλαιπωρία και να μένουν ενεοί μπροστά στο θαύμα της διδαχής. Και όταν πέρασε αυτή η ημέρα, ο Χριστός νιώθει τον κόπο τους, τον συμμερίζεται και τους δίδει ως μικρή ανταμοιβή την δυνατότητα να χορτάσουν και σωματικά!
Ο Χριστός θαυματουργεί με τα λίγα που έχουν οι μαθητές για την δική τους συντροφιά. Δεν κάνει επιστράτευση τροφών, αλλά δίνει ό,τι έχει ο ίδιος και οι δικοί του. Δίνει ουσιαστικά την ελάχιστη περιουσία τροφής για να χορτάσουν και οι άλλοι. Μας διδάσκει έτσι πως η αγάπη δεν βρίσκεται ούτε στο λίγο ούτε στο πολύ αλλά στο παν ό,τι έχουμε. Ολόκληροι καλούμαστε να είμαστε αγάπη και να την μοιραζόμαστε. Επομένως, δεν επιτρέπεται στην Εκκλησία να καυχιέται για ό,τι δίνει, διότι τελικά δεν κάνει τίποτε άλλο παρά αυτό που έκανε ο Χριστός. Πόσο μάλλον όταν αυτό που δίνουμε δεν είναι στην πραγματικότητα ό,τι έχουμε, διότι πάντοτε κρατούμε για τον εαυτό μας και συνήθως είναι από το περίσσευμά μας. Εξάλλου, όσοι ζητούνε δεν έχουν την εικόνα των ανθρώπων που βρέθηκαν στην έρημο. Συνήθως δεν είναι όσοι μετέχουν στην ζωή της Εκκλησίας, όσοι ακούνε τον λόγο του Θεού, αλλά περιστασιακοί επισκέπτες που απαιτούν και επαιτούν. Το ίδιο και όσοι κρίνουν και επικρίνουν την Εκκλησία ή ζητούν αποδείξεις της φιλανθρωπίας της. Δεν μπορούν να δούνε ότι η ελεημοσύνη συνοδεύει την μετοχή στην ζωή της πίστης και δεν είναι προϋπόθεση ή επακόλουθο ή ανεξάρτητη διαδικασία. Βεβαίως η αγάπη δεν γνωρίζει σύνορα. Δεν είναι όμως ικανός όρος η εξασφάλιση της επιβίωσης των ανθρώπων για να φανερωθεί, αλλά συνοδεία της συνάντησης με τον Χριστό.
Ο Χριστός ζητά από τους ανθρώπους να καθίσουν στο χορτάρι. Ζητά από τους ανθρώπους να λειτουργήσουν με ταπείνωση, χωρίς απαίτηση, με εμπιστοσύνη σ’ Αυτόν. Δείχνει πως κάθε ανάγκη δόθηκε στον άνθρωπο από τον Θεό και μπορεί να καλυφθεί, στην πραγματικότητα, αυθεντικά μόνο μέσα από την σχέση μαζί Του. Μέσα από την δοξολογία στο όνομά Του, μέσα από την βίωση του λόγου Του. Ο Χριστός δεν έκανε διακρίσεις ανάμεσα στους ανθρώπους που είχε απέναντί Του. Δεν έδωσε άλλη ποσότητα και άλλο είδος τροφής στους πλουσιότερους και δυνατότερους και άλλη στους φτωχότερους. Ο καθένας έφαγε από την ίδια τροφή και είχε τόση ώστε να χορτάσει, καθώς ηδύνατο. Και τα περισσεύματα των κλασμάτων ήταν χωρισμένα ανά φυλή του Ισραήλ, δώδεκα κοφίνια. Η πίστη ως εμπιστοσύνη στον Θεό και την πρόνοιά Του, ως ακρόαση και αποδοχή του λόγου Του, είναι το τελικό κριτήριο για την κάλυψη των αναγκών του ανθρώπου. Εκείνος θα μεριμνήσει και για τα τελευταία.
Ο Χριστός δίδει τροφή διότι ο Ίδιος μάς έκανε να έχουμε την ανάγκη της. Ο Χριστός ευλογεί το σώμα όταν αυτό δεν το αποσυνδέουμε από την ψυχή. Ευλογεί τον έρωτα και τη αγάπη όταν είναι δόσιμο ολοκληρωτικό σ’ αυτόν ή σ’ αυτήν που θέλουμε να αγαπούμε, χωρίς να μένουμε σε ό,τι δεν έχει, αλλά βλέποντας ό,τι είναι για μας και αντίστροφα. Αυτό που δεν ευλογείται είναι το μερικό, το αποκομμένο της ηδονής από την ψυχή, ό,τι γίνεται ικανοποίηση στιγμής, χωρίς αγάπη. Και οι άνθρωποι που άκουγαν τον Χριστό έλαβαν, διότι Τον άκουγαν από αγάπη. Τον άκουγαν με την καρδιά και την ψυχή τους. Και ο Χριστός ευλόγησε να καλυφθούν και οι ανάγκες του σώματός τους, γιατί και ο Ίδιος το προσέλαβε. Ο Χριστός δεν δέθηκε αποκλειστικά με κανέναν άνθρωπο, όπως κάνουμε εμείς, διότι ήρθε για όλους. Εμείς έχουμε ανάγκη να αντέξουμε με έναν ή μία, για να μπορέσουμε σταδιακά να ανοιχτούμε περισσότερο.
Ο Χριστός ζητά από τους μαθητές Του να γίνουν διάκονοι. Δεν μοιράζει ο ίδιος την τροφή, αλλά τα πρόσωπα εκείνα που Τον συνοδεύουν απανταχού. Είναι κι αυτό ένα σημείο που μας κάνει να έχουμε επίγνωση της αποστολής μας ως πιστοί. Το θαύμα είναι η κοινωνία με τον Χριστό. Εκείνος όμως ζητά από εμάς να μοιράσουμε τις ευλογίες της ζωής κοντά Του. Δεν είναι μόνο η τροφή αυτή η ευλογία. Είναι κάθε έκφραση αγάπης που περιλαμβάνει τον σύνολο άνθρωπο, ψυχή και σώμα. Όταν υπάρχει αυτή η σχέση με τον Χριστό, καμία δυσκολία της ζωής δεν μένει απαρηγόρητη, διότι δεν είναι λόγια η παρηγοριά, αλλά πρόσωπο, η συνάντηση με τον Χριστό, την Παναγία, τους αποστόλους, τους αγίους, την Εκκλησία. Στο τέλος της ημέρας, στο τέλος της ζωής, στο απόκαμα του καθενός μας η φωνή Του θα παραμένει η ελπίδα: ας καθίσουμε με ταπείνωση, εμπιστοσύνη και προσμονή στο χορτάρι της γης και ας περιμένουμε τον ουράνιο άρτο που θα μας χορτάσει αγάπη, δηλαδή Εκείνον!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
7 Αυγούστου 2022
Κυριακή Η’ Ματθαίου
