ΧΡΟΝΟΥ ΦΕΙΔΟΥ…

ΧΡΟΝΟΥ ΦΕΙΔΟΥ…

                Ένα αρχαίο ρητό μάς λέει: “χρόνου φείδου”, “να λυπάσαι να ξοδεύεις άσκοπα τον χρόνο σου”, “να λογαριάζεις τον χρόνο σου”. Αυτό σημαίνει ότι ο χρόνος μας χρειάζεται να έχει νόημα και αυτό το δίνει ο καθένας μας, ανάλογα με τον τρόπο σκέψης και ζωής του. Ο φιλόσοφος μας καλεί να βλέπουμε τον χρόνο μας στην προοπτική ενός δημιουργικού άγχους. Έτσι κι αλλιώς, καμία στιγμή δεν μπορούμε να την ξαναζήσουμε και, επομένως, χρειάζεται να νιώθουμε την μοναδικότητα της αξίας της. Η μοναδικότητα γεννά μνήμη. Η μνήμη είναι παρακαταθήκη στην πορεία μας και συνοδεύει τον καθέναν μας, κάνοντάς μας να αισθανόμαστε ότι αξίζει η ζωή που ζούμε ή και όχι. Τα παιδιά δεν μπορούν να νοηματοδοτήσουν τον χρόνο και τις μνήμες τους. Συνήθως πορεύονται με βάση το πρόγραμμα που οι μεγαλύτεροι τους διαμορφώνουν ή επιτρέπουν να έχουν. Όσο όμως συνειδητοποιούμε τον εαυτό μας, την ύπαρξή μας, οικοδομούμε ταυτότητα, αντιλαμβανόμαστε την σημασία του χρόνου. Την αισθανόμαστε στο σώμα μας. Στην κόπωση του νου και της καρδιάς. Στις ματαιώσεις και στις χαρές. Στην συνύπαρξη και στην μοναξιά. Στον έρωτα και στον θάνατο. Στην πίστη στον Θεό, στον εαυτό μας, στον άλλο. Σ’  αυτό που βλέπουμε και σ’  αυτό που φανταζόμαστε. Σ’  αυτό που ζούμε και σ’  αυτό που θα θέλαμε να ζούμε.

                “Χρόνου φείδου”.   Οι οικονομολόγοι, οι επιχειρηματίες, οι εργαζόμενοι νιώθουν την πίεση να μην αφήσουν να χαθεί ούτε στιγμή παραγωγικού χρόνου. “Ο χρόνος είναι χρήμα”. Και η αξία της ζωής έγκειται στο να αποκτούμε χρήματα, να σωρεύομε αγαθά, να μπορούμε να ικανοποιούμε τις επιθυμίες μας, αποσκοπώντας στην ηδονή των αισθήσεων, του σώματος, της εξουσίας μας επάνω στον κόσμο. Σε ένα κυνήγι του παρόντος, με την αντίληψη ότι ο χρόνος έχει τέρμα, ότι ο θάνατος θα είναι το σταμάτημα της ύπαρξης, της μνήμης, της δημιουργικότητας, των αγαθών, της κτήσης, της ευχαρίστησης. Και το παγκόσμιο σύστημα, αυτό που είναι ο πολιτισμός μας, ακριβώς στην φειδώ του χρόνου στηρίζεται. Επειδή όμως ο άνθρωπος δεν μπορεί να αντέξει ένα διαρκές τέντωμα της ύπαρξής του, καθώς θα νικηθεί από τον κόπο, διαλέγει να από-πνευματοποιήσει τον χρόνο και την ζωή του, να λειτουργεί ως παθητικός καταναλωτής σε μνήμες άλλων, συνήθως οπτικοποιημένες στους καιρούς μας. Κι έτσι το “χρόνου φείδου” μένει μόνο στο κομμάτι της ζωής που έχει να κάνει με τα υλικά πράγματα.

                Ο άγιος Αντώνιος, μας διηγείται το Γεροντικό, κάποτε  σε χαρούμενη ατμόσφαιρα αστειευόταν με τους μαθητές του. Πέρασε ένας κυνηγός από τη σκήτη  και σκανδαλίστηκε. Ο άγιος τότε του ζήτησε να τεντώσει το τόξο του και όταν το τέντωμα έφτασε μέχρι τον κίνδυνο να σπάσει η χορδή, ο άγιος του είπε ότι έτσι είναι και ο άνθρωπος. Χρειάζεται να χαλαρώνει κάποιες στιγμές σε κάθε έργο του. Σημείο όμως κλειδί είναι ποιο είναι το πρώτο μας έργο, ποιο είναι το νόημα της ζωής μας. Αν είναι η αγάπη, η σχέση με τον Θεό, η σχέση με τον συνάνθρωπο, η δημιουργικότητα σε κάθε έργο, τότε και το διάλειμμα είναι “χρόνου φείδου”.

                Η είσοδός μας στον νέο χρόνο ας μας δώσει την ευκαιρία να δούμε το νόημα της ζωής μας, την αξία του να χτίζουμε μνήμες αγάπης και την χαρά να πιστεύουμε στην τελική υπέρβαση και του χρόνου που είναι η αιωνιότητα. Η οδός των αγίων, της Εκκλησίας, του Θεού.

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Δημοσιεύθηκε στην “Ορθόδοξη Αλήθεια”

στο φύλλο της Τετάρτης 28 Δεκεμβρίου 2022