ΧΑΙΡΕ ΔΙ’ ΗΣ ΕΛΥΘΗ ΠΑΡΑΒΑΣΙΣ, ΧΑΙΡΕ ΔΙ’ ΗΣ ΗΝΟΙΧΘΗ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ
Δώρο Θεού η ελευθερία. Και επειδή είμαστε πλασμένοι κατ’ εικόνα Θεού, δεν μπορούμε να την στερηθούμε. Η χρήση της βεβαίως μπορεί να ακολουθήσει δύο δρόμους, κυρίως. Ο ένας είναι προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο, να δεθεί δηλαδή με την αγάπη και να μας κάνει συνοδοιπόρους στην πορεία προς την βασιλεία του Θεού. Ο άλλος είναι η ζωή με κέντρο τον εαυτό μας, ο οποίος γίνεται ο θεός μας. Η σκέψη μας, η κρίση μας, τα όριά μας, οι προσδοκίες μας, τα κριτήριά μας διαμορφώνονται με μοναδικό γνώμονα το θέλημά μας, τις επιθυμίες μας, τις αντιλήψεις και πεποιθήσεις. Εύκολα οι άλλοι γίνονται αντικείμενα χρήσης έτσι. Δεν μπορούμε όμως, ακόμη και σ’ αυτήν την επιλογή, να αντισταθούμε στην ροπή για αγάπη που ο Θεός μας έδωσε. Οι άνθρωποι πλαστήκαμε να είμαστε ελεύθεροι και να αγαπούμε.
Η βιβλική παράδοση της Εκκλησίας μας περιγράφει αυτή την οδό με την εικόνα και την αφήγηση του Παραδείσου. Στην αρχή της ιστορίας ο συγγραφέας της Πεντατεύχου, βάζει στο βιβλίο της «Γενέσεως», με αγιοπνευματική έμπνευση, αυτή την ιστορία του κόσμου ως ενός μεγάλου κήπου, στον οποίο ο άνθρωπος έχει δημιουργηθεί με απ’ ευθείας δημιουργική ενέργεια του Θεού, όχι με τον λόγο μόνο όπως η κτίση, για να εργάζεται και να τον φυλάσσει. Και καλείται ο άνθρωπος να ζει με κοινωνία με τον Θεό και με τον συνάνθρωπό του, να συζητά με τον Θεό κάθε δειλινό, δίνοντας αναφορά αγάπης, αλλά και ως παιδί προς τον πατέρα του. Όλη την ημέρα ο άνθρωπος είναι με τον συνάνθρωπο και τον κόσμο. Μόνο το δειλινό ο πατέρας δίνει σημάδι της ζώσας παρουσίας Του, με τον λόγο Του. Τίποτα δεν εμποδίζει τον άνθρωπο να πορευθεί όπως θέλει. Και έχει την επιλογή να τρέφεται από όλα τα δέντρα του Παραδείσου, εκτός από ένα, το δέντρο της γνώσης του αγαθού και του πονηρού, όχι γιατί ο καρπός από μόνος του είναι θανατηφόρος, αλλά διότι ο άνθρωπος έχει την επιλογή να είναι με τον Θεό ή να κάνει θεό τον εαυτό του. Η δεύτερη επιλογή οδηγεί στον πνευματικό θάνατο, διότι ο άνθρωπος θα κληθεί να επιβληθεί στον κόσμο με την βία, δεν θα είναι σε σχέση ισότητας με τον πλησίον του, επειδή όλοι είμαστε παιδιά του Θεού και εικόνες Του, αλλά θα μπει στον πειρασμό της ισοθεΐας, όχι όμως διά της αγάπης, αλλά διά της παντοδυναμίας. Έτσι, θα έρθουν οι συγκρούσεις, οι πόλεμοι, οι διασπάσεις. Και η ειρήνη δεν θα είναι ο κανόνας. Η επιλογή του ανθρώπου είναι ξεκάθαρη. Δεν του χρειάζεται ο Θεός ως προτεραιότητα αγάπης. Έτσι, δένεται ο άνθρωπος με τα δεσμά της αποτυχίας να ακολουθήσει την οδό της αγάπης που είναι η ελευθερία και επιλέγει την οδό της επιβολής του εαυτού του στους άλλους και στον κόσμο, και με την ανυπακοή στο θείο θέλημα, και στον ίδιο τον Θεό.
Η Υπεραγία Θεοτόκος έρχεται για να γίνει η οδός διά της οποίας η παράβαση παύει να έχει την ισχύ δεσμών στον άνθρωπο. Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να αμαρτάνουμε. Δεν είναι ο πνευματικός θάνατος η επιλογή μας, αλλά μπορούμε πλέον να ξαναζήσουμε την σχέση με τον Θεό που έγινε ένας από εμάς, λαμβάνοντας την φύση μας στην μήτρα της Παναγίας. Ο κόσμος, από πηγή αντίστασης στον άνθρωπο, γίνεται και πάλι Παράδεισος, καθότι την ομορφιά αυτού του κόσμου την διαφυλάττει η σχέση με τον Θεό. Και η ομορφιά δεν έχει να κάνει μόνο με το αισθητό κάλλος. Είναι η αναγνώριση της αγάπης του Θεού σε κάθε πτυχή αυτού του κόσμου, ακόμα και στην οδύνη της ζωής που είναι ο σωματικός θάνατος. Διότι και εκεί δεν χάνεται η ελπίδα. Αν πριν την ενανθρώπηση του Χριστού ο Θεός ήταν αθέατος και σ’ αυτή την ζωή και στην αιωνιότητα, διότι πώς μπορεί να το κτιστό να μεταλάβει του ακτίστου, τώρα πλέον το άκτιστο προσλαμβάνει την φύση μας και γίνεται όμοιο με μας κατά πάντα, πλην της αμαρτίας. Διότι ο Υιός και Λόγος του Θεού μεταδίδει στην φύσης μας και πάλι την προτεραιότητα της αγάπης που ελευθερώνει και με τον εκούσιο θάνατό Του κάνει υπακοή στο θέλημα του Θεού μέχρι τέλους, ανοίγοντάς μας τον δρόμο για την αιώνια ζωή. Κοινωνείται ο Θεός, διότι ο Χριστός έγινε άνθρωπος. Και σ’ αυτήν και στην άλλη ζωή μπορούμε να κοινωνήσουμε Αυτόν που είναι ένας από εμάς.
Η ιστορία αυτού του κόσμου, στον οποίο συμπορευόμαστε, οδηγείται προς την οριστική κατάργηση του κακού, των δεσμών της αμαρτίας, της λύπης τόσο για τον πνευματικό, όσο και για τον σωματικό θάνατο. Η Παναγία είναι η εκπρόσωπός μας, διά της οποίας η καινή κτίση ξεκίνησε με την ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού. Χρειαζόμαστε λίγη από την πίστη της, λίγη από την αγάπη της προς τον Θεό, λίγη από την αρετή της, ήτοι την υπακοή στο θέλημα του Θεού, την αφοσίωση, τη υπομονή, όπως επίσης και την ένταξή μας στην Εκκλησία, ώστε να είμαστε κι εμείς μέλη αυτής της καινής κτίσης. Οι αλυσίδες των δεσμών έσπασαν. Ας μην τις ξαναβάζουμε στους εαυτούς μας με το εγωκεντρικό θέλημα, την διάσπαση, τον πόλεμο. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο. Ας αλλάξουμε εμείς, με τις πρεσβείες της Θεοτόκου.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
25 Μαρτίου 2022
Γ’ Χαιρετισμοί
