«Πραότης σημαίνει το να προσεύχεσαι ειλικρινώς για τον πλησίον σου, χωρίς να ενοχλείσαι καθόλου από τις ταραχές που σου προξενεί» (άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Θέλει πολύ κουράγιο σήμερα κάποιος να επιλέξει στην ζωή του την καλοσύνη, δηλαδή την πραότητα της καρδιάς, η οποία δεν ταράζεται από τις καταστάσεις που ζούμε, από όσους μας φέρονται εχθρικά, να μην ανταποδώσει, να μην κρατήσει θυμούς, αλλά ακόμη κι αν τους έχει, να τους ξεπεράσει.
Η καλοσύνη σήμερα θεωρείται αδυναμία. Πολλοί πιστεύουν ότι για τους χριστιανούς είναι υποχρεωτική κατάσταση. Όταν μιλούν για καλοσύνη, έχουν στον νου τους την κατάσταση της άνευ όρων προσφοράς, χωρίς καμία ανταπόδοση. Να γυρίζει δηλαδή ο χριστιανός συνέχεια το μάγουλο στον άλλον για να τον χτυπήσει, χωρίς καν να ζητά τον λόγο. Περιμένουν από τον χριστιανό να είναι απόλυτα απαθής. Να μην αντιδρά σε τίποτα και σε κανέναν, αλλά να λέει σε όλα «Ναι». Και θέλουν τελικά έναν χριστιανισμό ο οποίος να σκύβει πάντοτε το κεφάλι και να περιμένει από τον Θεό να λύσει Εκείνος τα προβλήματα του κόσμου, να επιβάλει δικαιοσύνη.
Πραότητα όμως σημαίνει η ηρεμία της καρδιάς που δεν απαιτεί δικαίωση. Σημαίνει την αντιμετώπιση των προκλήσεων και των πειρασμών με αγωνιστικό φρόνημα αλήθειας, αλλά και υπομονής. Αλήθεια σημαίνει επίγνωση του τι είναι σωστό και τι όχι, μετάδοσή του διά του λόγου, όμως όχι ανταπόδοση στα ίσα του κακού. Ο χριστιανός κρατά στην καρδιά του βαθιά την βεβαιότητα πως ο Θεός έχει τον τελευταίο λόγο. Όμως κι εμείς κληθήκαμε να μιλάμε, να υπερασπιζόμαστε ό,τι είναι σωστό. Πραότητα σημαίνει υπομονή και προσευχή για όποιον μας βλάπτει. Η πραότητα δεν είναι άρνηση της βοήθειας των νόμων, σε περίπτωση αδικίας. Είναι όμως άρνηση της λογικής της επικράτησης με κάθε μέσο εις βάρος των άλλων.
Πραότητα σημαίνει απόφαση για διάλογο, ό,τι κι αν γίνει. Ο χριστιανός διαλέγεται με τον Θεό για τον συνάνθρωπό του διά της προσευχής, δεν θα διαλεχθεί και με τον πλησίον του, ό,τι κι αν του ζητήσει; Και ο διάλογος του χριστιανού γίνεται με τον καλό λόγο. Γίνεται με την διάθεση να προσφέρει όσο και όπως μπορεί. Γίνεται όμως και με επίγνωση των ορίων του. Ο χριστιανός δεν έχει μια κρυφή περηφάνεια ότι μπορεί να τα καταφέρει όλα, ότι κατά την διάρκεια της προσπάθειας δεν θα πειραχτεί από τον διάβολο, δεν θα θυμώσει με τον άλλον, δεν θα αγανακτήσει μαζί του. Γι’ αυτό και μαθαίνει να μη λέει «Ναι» σε όλα, αλλά σε όσα μπορεί και σε όσα έχει διάθεση να πράξη για τον άλλον. Το «Όχι» όμως λέγεται με ζεστασιά, με επίγνωση των δυνάμεων, χωρίς φόβο ότι θα στενοχωρήσει τον άλλον, διότι είναι βέβαιο πως αν δεν πράττεις αυτό που ζητά ο άλλος, λογικό ή παράλογο, μπορείς δεν μπορείς, τότε ο άλλος θα έχει απαίτηση και θα στενοχωρηθεί. Καλύτερα όμως είναι να πράξεις όσα δύνασαι και λίγο παραπάνω, ζητώντας ενίσχυση από τον Θεό, παρά να ξεκινήσεις να κάνεις ό,τι δεν μπορείς, μόνο και μόνο για να ικανοποιήσεις τον άλλον.
Αυτό είναι και το μήνυμα στις σχέσεις γονέων και παιδιών. Πραότητα και καλοσύνη στα αιτήματα των νεώτερων, όμως εκπλήρωση μόνο όσων ο γονέας μπορεί να αντέξει. Και το «Όχι» άλλωστε, πράξη αγάπης είναι!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
στο φύλλο της Τετάρτης 7 Απριλίου 2021
