ΚΕΡΚΥΡΑ ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ 56- ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΙΕΡΗΣ, «ΚΕΡΚΥΡΑ ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ», έκδοση Αναγνωστικής Εταιρείας Κέρκυρας και Οργανισμού Λιμένος Κέρκυρας

Οι τουριστικοί προορισμοί στους καιρούς μας αντιμετωπίζονται στην προοπτική της απόλαυσης, των διακοπών, του κέρδους, ως ευκαιρία ανάπτυξης. Ο τόπος που προσελκύει ανθρώπους αντιμετωπίζεται ως χώρος και η αίσθηση του χρόνου χάνεται ή δεν παρουσιάζει ενδιαφέρον. Ιδιαίτερα η νέα γενιά βλέπει τα μέρη που επισκέπτεται ως μία αφορμή για να επαναλάβει ό,τι την ευχαριστεί, στην διασκέδαση, στην ανάπαυση, στην παρέα. Γι’  αυτό και οι επισκέψεις σε μουσεία ή σε μέρη που μαρτυρούν επαφή με τον χρόνο είναι τα πλέον βαρετά γεγονότα ενός προγράμματος. Είναι ίδιον της νεότητας αυτό ή είναι ίδιον ανθρώπων που δεν θέλουν να γνωρίσουν «άστεα και νόον», καθώς η ταυτότητά τους έχει αφομοιωθεί από τον τρόπο που ο σύγχρονος πολιτισμός μεταδίδει ταυτότητα χωρίς διαφορετικότητα; Όποια κι αν είναι η απάντηση, το αποτέλεσμα μετρά. Ακόμη και οι επισκέπτες ενός τόπου από το εξωτερικό, ακόμη κι αυτοί που θα καταγράψουν στα κινητά τους στιγμιότυπα, τοπία, κτήρια, θα τα χρησιμοποιήσουν συνήθως ως μνήμες. Ελάχιστοι θα θελήσουν να διαλεχθούν με τον χώρο, πολύ λιγότεροι με τον χρόνο. Για τους περισσότερους ντόπιους  το παν είναι η οικονομία. Τα προϊόντα τους θέλουν να πουλήσουν, τις υπηρεσίες τους να προσφέρουν. Γιατί να κοπιάσουν να βάλουν τους επισκέπτες τους σε διάλογο με τον χρόνο, τον οποίο ούτε οι ίδιοι γνωρίζουν καλά καλά; Το πολύ να φορέσουν παραδοσιακές στολές και να βάλουν κάποια τοπικά τραγούδια  ή να χορέψουν χορούς του χτες, χωρίς ήθος, χωρίς αγάπη.

Όταν λοιπόν κάποιος ξεφυλλίσει ή,  ακόμη καλύτερα, διαβάσει το βιβλίο- λεύκωμα του Γιάννη Πιέρη, προέδρου της Αναγνωστικής Εταιρείας Κέρκυρας, με τίτλο «ΚΕΡΚΥΡΑ Πορεία στον Χρόνο» (έκδοση της Αναγνωστικής Εταιρείας και του Οργανισμού Λιμένος Κέρκυρας), ενός ανθρώπου που με τις ιστορικές του έρευνες, τα άρθρα, τις ανακοινώσεις, τα βιβλία του και με την εν γένει διακονία του στα κερκυραϊκά πράγματα είναι ο πρύτανης της κερκυραϊκής ιστοριογραφίας και παράδοσης στους καιρούς μας, θα διαπιστώσει ότι η Κέρκυρα, ένας από τους κύριους τουριστικούς προορισμούς στην Ελλάδα, δεν είναι μόνο χώρος, αλλά και χρόνος. Και η πλούσια ιστορία του νησιού και των ανθρώπων που το κατοίκησαν , εκτός του ότι έχει αφήσει ανεξίτηλα σημάδια στο τοπίο του, αποτελεί την ευκαιρία να σπουδάσει κάποιος όχι μόνο τον πολιτισμό ή τις ενασχολήσεις που θυμίζουν το χτες, αλλά να δει και τα σημεία που δίνουν ταυτότητα «νόον ανθρώπων», όπως μπόρεσε ο ομηρικός Έλληνας Οδυσσέας να διαπιστώσει   στους Φαίακες του Αλκίνοου, της Αρήτης και της Ναυσικάς.

Ο πλούτος των γνώσεων, των ερευνών, της σοφίας του συγγραφέα αποτυπώνεται σε συνδυασμό με πλούσιο φωτογραφικό υλικό από τον κερκυραϊκό χρόνο μέσα στον χώρο, όχι όμως απομονωμένα, ως εικόνες τοπίων που αποσκοπούν στο να ελκύσουν. Ταυτόχρονα, η μετάφραση του κειμένου στα αγγλικά και η παράλληλη παράθεση του καθιστά την έκδοση ευκαιρία για τον κάθε ξένο και επισκέπτη να συνταξιδέψει σε ένα ταξίδι που ξεκινά από τον Όμηρο, με περάσματα από τους αρχαίους χρόνους διά του λόγου των ιστορικών και γεωγράφων, από την ρωμαϊκή κυριαρχία που σημαδεύτηκε από τον ερχομό της χριστιανικής πίστης διά των αποστόλων Ιάσονος και Σωσιπάτρου και της αγίας Κερκύρας, από την βυζαντινή Κέρκυρα που σημαδεύτηκε από εκκλησιαστικές προσωπικότητες όπως ο άγιος Αρσένιος και τα μεγάλα μνημεία της Παλαιόπολης, αλλά και από τον ερχομό των Δυτικών, Νορμανδών, Ανδηγαυών και Βενετών.  Μία εκτενή αναφορά στον Άγιο Σπυρίδωνα που σημάδεψε και σημαδεύει την ζωή και την παράδοση του νησιού. Με αναφορές στην παιδεία, την τέχνη, τον πολιτισμό, τα κτήρια, τις κατοικίες, τόσο της πόλης όσο και της εξοχής. Με παραστατικές αποτυπώσεις του αγώνα  εναντίον των τουρκικών επιδρομών. Με τον τονισμό της πνευματικής κίνησης, η οποία στα χρόνια της Επτανήσου Πολιτείας και του γραμματέα της Ιωάννου Καποδίστρια έδωσε το μήνυμα της καθολικότητας της παιδείας, της οικείωσης της γνώσης όχι μόνο από τους άρχοντες αλλά και από τον λαό. Την συνάντηση του νησιού με τις Μεγάλες Δυνάμεις του 19^ου αιώνα, Γαλλία, Ρωσία και Αγγλία. Του αγώνα για την Ένωση, αλλά και της συμβολής του νησιού στην διαμόρφωση της νεώτερης  Ελλάδας. Πρόσωπα όπως ο Καποδίστριας, ο Σολωμός και ο κύκλος του, ο Κάλβος, οι ζωγράφοι, οι γλύπτες, οι χαράκτες, ο σπουδαίος Ντίνος Θεοτόκης και οι συνεχιστές του, αλλά και ο κόσμος, «αστικός και αγροτικός, γεμάτος λυρική διάθεση και με απέραντη τρυφερότητα δεμένος με τούτο τον μικρό τόπο, συνεπαρμένος από την απαράμιλλη ομορφιά της φύσης, πορεύεται μέσα στον χρόνο και στα νέα δεδομένα με μία ίσως νοσταλγία για τα περασμένα, αλλά και με αισιοδοξία για τα χρόνια που έρχονται».

Καθαρή γραφή, λιτή, συναρπαστική στην χάρη της απλότητας του λόγου και τη ίδια στιγμή εκφραστική της αγάπης του συγγραφέα για την Κέρκυρα, κάνει τον αναγνώστη να συνειδητοποιεί ότι ο χώρος κρύβει ανθρώπους, ήθη, παραδόσεις, αγώνες, υπομονή, συζήτηση με τα πολιτιστικά πρότυπα του κέντρου, αλλά και γόνιμη προσαρμογή και συσσωμάτωσή τους με τον χαρακτήρα και την δημιουργικότητα των ανθρώπων, που συχνά γίνονται πρωτοπόροι και ανοίγουν δρόμους. Η Κέρκυρα είναι σταυροδρόμι πολιτισμών, αλλά κρατά χωρίς να πετά ταυτότητες και τις αναχωνεύει στην δική της. Ελληνική, ορθόδοξη, καλλιτεχνική, με ιδιαίτερη αισθητική, με ανθρώπους που χαίρονται τον τόπο, χωρίς να λησμονούν ποιοι είναι.

Μέσα από το βιβλίο του Γιάννη Πιέρη όλοι μας, και ιδιαίτερα οι νεώτεροι, μπορούν να κατανοήσουν ότι πέρα από όσα βλέπουμε, υπάρχουν και εκείνα όσων είμαστε συνεχιστές. Ότι δεν είναι ο κόσμος μόνο οικονομία, αλλά και κοινωνία σχέσεων, άνθρωποι που δημιουργούν, που παλεύουν, που συναντούνε, διατηρούν, προσθέτουν και διαλέγονται με το σήμερα και το αύριο, χωρίς να λησμονούν. Η ιστορία δεν είναι καταγραφή απλώς γεγονότων ή δράσεων ή εκτιμήσεων. Είναι και η αίσθηση ότι ο χρόνος μας δίδεται για να αφήσουμε το δικό μας στίγμα, το λίγο ή το πολύ. Πάντως, όχι για να καταναλώνουμε μόνο ή να απολαμβάνουμε ή να μεμψιμοιρούμε ή να μετράμε τα κέρδη ή τις απώλειες.

Εξαιρετική έκδοση και ένα μεγάλο μπράβο τόσο στον συγγραφέα όσο και σε όσους στήριξαν ποικιλοτρόπως το έργο. Είναι ευλογημένη από τον Θεό η Κέρκυρα και για τον τόπο και για τον χρόνο, αλλά και για τους ανθρώπους που την αναδεικνύουν!

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Κέρκυρα, 12 Ιουλίου 2020