ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ
Η πρόσφατη θανάτωση ενός χιμπαντζή στο Αττικό Πάρκο (παρότι ακολουθήθηκε συγκεκριμένο πρωτόκολλο αντιμετώπισης) έφερε στο προσκήνιο διαμαρτυρίες από πολλούς συνανθρώπους μας. Το ίδιο συμβαίνει κάθε φορά που πληροφορούμαστε για κακοποιήσεις ζώων. Εκφράζεται αποτροπιασμός, και δικαιολογημένα, διότι η βία έναντι ανυπεράσπιστων υπάρξεων δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Οι νόμοι μάλιστα προβλέπουν αυστηρές ποινές. Η ζωοφιλία, άλλωστε, είναι χαρακτηριστικό των καιρών μας. Τα ζώα συντροφιάς θέλουν την φροντίδα τους και βοηθούν αρκετούς μοναχικούς ανθρώπους, και όχι μόνο, να αισθάνονται ότι έχουν παρέα. Το ζώο δεν χρειάζεται και πολλά. Το φαγητό του, την περιποίησή του, την ιατρική φροντίδα, λίγη αγάπη και είναι μία εξαιρετική παρέα, χωρίς να διαμαρτύρεται.
Σ’ αυτό το κύμα ζωοφιλίας που χαρακτηρίζει τους καιρούς μας, λησμονούμε πως όλα συμβαίνουν διότι ο άνθρωπος δυσκολεύεται να κάνει ώριμες σχέσεις με τους συνανθρώπους του, όπως και εξαιτίας τού ότι έχει αλλάξει ο τρόπος θέασης των ζώων. Υπάρχει ένα κύμα που θεωρεί πως δεν πρέπει να καταναλώνουμε ζωικά προϊόντα και, φυσικά, κρέας (vegan), όχι χάριν ασκήσεως, αλλά από πεποίθηση ότι τα ζώα έχουν ψυχή που χρήζει σεβασμού και προστασίας. Δεν πρέπει να εντάσσονται στην τροφική αλυσίδα του ανθρώπου επ’ ουδενί. Βεβαίως, εδώ υπολανθάνει μία αντίληψη μετενσάρκωσης στην υπερβολή της, ότι δηλαδή τα ζώα είναι αναβιώσεις ανθρώπων, όπως θεωρούν οι ανατολικές θρησκείες, και γι’ αυτό δεν πρέπει να γίνονται αντικείμενα τροφής.
Μέχρι τους καιρούς μας γνωρίζαμε τα ζώα ως φύλακες του σπιτιού, ως προστασία από βλαβερά ερπετά και τρωκτικά, ως οικόσιτα, τα οποία χρησιμοποιούνταν για γάλα και τροφή, άλλοι τα έβλεπαν ως ευκαιρία κυνηγιού για διασκέδαση, άλλοι τα χρησιμοποιούσαν ως μεταφορικά μέσα και άλλοι τα φοβόντουσαν ως επικίνδυνα τόσο για τα σπίτια όσο και για τους ανθρώπους, ιδίως τα άγρια. Τα ζώα ήταν μέρος της φύσης, δημιουργήματα του Θεού πριν τον άνθρωπο. Δεν είχαν χαρακτήρα ιερότητας, αλλά χρήσης για την ανθρώπινη επιβίωση. Σήμερα έχει αλλάξει η αντίληψη γι’ αυτά. Έχει ενδιαφέρον και, μέχρις ενός σημείου, δεν είναι κακό αυτό. Όταν όμως οδηγούμαστε στην υπερβολή της άρνησης της τροφικής αλυσίδας, χωρίς βέβαια να δικαιολογούμε την υπερεκμετάλλευση ή την χρήση μεταλλαγμένων ειδών διατροφής, ώστε τα ζώα να γίνονται αντικείμενα άκρατης και άκριτης κατανάλωσης, υπάρχει απόσταση.
Πολλές οικογένειες έχουν ζώα συντροφιάς. Τα παιδιά μαθαίνουν μαζί τους να είναι υπεύθυνα, να φροντίζουν υπάρξεις, να παίζουν, να χαίρονται, να λυπούνται μαζί με τους τετράποδους φίλους τους. Οι μοναχικοί άνθρωποι βρίσκουν στα ζώα υποκατάστατα για την μοναξιά, κάποτε για την ιδιοτροπία που δεν τους επιτρέπει να χτίσουν φιλίες και αρκούνται σ’ αυτά. Έτσι τα ζώα καλούνται να σηκώσουν ένα βάρος μεγαλύτερο από την καθαυτό αποστολή τους στον κόσμο.
Μακάρι την ίδια ευαισθησία για την κακοποίηση των ζώων να δείχναμε ως κοινωνία για την κακοποίηση γυναικών, παιδιών, «διαφορετικών» συνανθρώπων μας. Να είχαμε και ανάλογη ευαισθησία έναντι της θανάτωσης εμβρύων με τις αδικαιολόγητες εκτρώσεις, για τις οποίες ο πολιτισμός μας διαμαρτύρεται μόνο όταν περιορίζεται το δικαίωμα να γίνονται, αρνούμενος να θεωρήσει τα έμβρυα ανθρώπους. Πολλοί βέβαια στον εκκλησιαστικό χώρο ειρωνεύονται τους ζωόφιλους. Δεν δείχνουν όμως ανάλογη ευαισθησία σε κακοποιήσεις ανθρώπων, σωματικές και ψυχικές, ενώ δεν θέλουν να δούνε όχι μόνο την νοοτροπία, αλλά και την μοναξιά και τον φόβο εκείνων των γυναικών που οδηγούνται στην έκτρωση. Σημάδια των καιρών.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
Στο φύλλο της Τετάρτης 13 Ιουλίου 2022
