Η ΠΑΡΘΕΝΟΣ ΔΕΧΕΤΑΙ ΤΗΝ ΧΑΡΑΝ, ΤΑ ΕΠΙΓΕΙΑ ΓΕΓΟΝΕΝ ΟΥΡΑΝΟΣ
«Ἰδού ἡ ἀνάκλησις νῦν ἐπέφανεν ἡμῖν. Ὑπέρ λόγον ὁ Θεός τοῖς ἀνθρώποις ἑνοῦται, Ἀρχαγγγέλου τῇ φωνῇ, ἡ πλάνη ἐκμειοῦται. Ἡ Παρθένος γάρ δέχεται τήν χαράν, τά ἐπίγεια γέγονεν οὐρανός, ὁ κόσμος λέλυται τῆς ἀρχαίας ἀρᾶς. Ἀγαλλιάσθω ἡ κτίσις καί φωναῖς ἀνυμνείτω. Ὁ Ποιητής καί Λυτρωτής ἡμῶν, Κύριε δόξα σοι» (Στιχηρό τῶν Ἀποστίχων τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς ἑορτῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ σέ ἦχο δ’)
«Να που φανερώθηκε τώρα για χάρη μας η πρόσκληση για επιστροφή. Ξεπερνώντας την δύναμη της λογικής ο Θεός ενώνεται με τους ανθρώπους. Με την φωνή του Αρχαγγέλου η περιπλάνησή μας μακριά από τον Θεό μειώνεται και εκμηδενίζεται. Διότι η Παρθένος δέχτηκε το χαρμόσυνο άγγελμα, τα επίγεια έγιναν ουρανός και ο κόσμος λυτρώθηκε από την παλαιά κατάρα. Ας είναι γεμάτη χαρά και αγαλλίαση η δημιουργία και ας ανυμνήσει με την φωνή: Ο Ποιητής μας και ο Λυτρωτής μας συ, Κύριε, είσαι, δόξα Σοι»
Σε έναν κόσμο που βλέπει τα προφανή και τα παρόντα ως τα μόνα που υφίστανται οι χριστιανοί συναρπαζόμαστε μυστικά από μια γιορτή που μας υπενθυμίζει ότι ο κόσμος έχει αλλάξει οριστικά. Διότι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, αν κάνουμε ένα βήμα πιο πέρα από τα ορώμενα και προχωρήσουμε προς τα νοούμενα, αν αφεθούμε στην χαρά που κάνει όχι μόνο τα συναισθήματά μας να λειτουργούν μεταμορφωτικά, αλλά και ολόκληρη την ύπαρξή μας να βλέπει και να πιστεύει σε μιαν άλλη πραγματικότητα, αυτήν της κοινωνίας με τον Θεό που έγινε άνθρωπος, για να μας δίνει συνεχώς ένα καινούργιο ξεκίνημα στην ζωή μας, ακόμη κι αν όλα γύρω μας μοιάζουν σκοτεινά ή απαισιόδοξα ή στάσιμα, ακόμη κι αν ο θάνατος κρύβεται πίσω από τις ειδήσεις που δεσπόζουν, κι όχι μόνο εξαιτίας των πολέμων ή των ασθενειών.
Είναι μια χαρά μοναδική αυτή που βιώνουμε, όταν προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το νόημα της γιορτής. Και είναι η υμνογραφία της Εκκλησίας μας ένα τοπίο μυστικό, το οποίο μάς καλεί, αφού ανοίξουμε την πόρτα του με τα κλειδιά του νου και των λέξεων, να εισέλθουμε, μέσα από την ψαλμωδία, δηλαδή μέσα από τις αισθήσεις, στην χαρά του μυστηρίου, στην χαρά και της δικής μας κοινωνίας με τον ενανθρωπήσαντα Θεό, στεκόμενοι δίπλα στην Υπεραγία Θεοτόκο, εκείνη ακριβώς την στιγμή που έλαβε το μήνυμα: «Χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου». Γιατί αυτό το «χαίρε» απευθύνεται κάθε στιγμή στον κάθε άνθρωπο, δηλαδή και σε μας, αρκεί να ζητάμε την δεκτικότητα της καρδιάς της Παναγίας. Μπορεί να μην είμαστε άξιοι, διότι «ασθενεί το σώμα, ασθενεί και η ψυχή από των πολλών αμαρτιών». Το παρήγορο όμως είναι ότι εκείνη, όπως η φυσική μας μάνα, απλώνει τα χέρια της και μας σκεπάζει και μας καλεί, μέσα στα δάκρυα της αμαυρωμένης φύσης μας, να γίνουμε κοινωνοί του θαύματος που πρώτη βίωσε, για να το μοιραστεί και να το μοιράζεται με όλους μας στην Εκκλησία.
Ανάκλησις. Ο Ευαγγελισμός είναι πρόσκληση για επιστροφή στην κοινωνία με τον Δημιουργό μας. Μόνο που τώρα δεν είναι το θέλημά μας εμπόδιο. Δεν είναι η ελευθερία μας οδός αυτοθέωσης. Δεν είναι το πάθος μας να εξουσιάζουμε τον εαυτό μας, τους σύνεγγύς μας, την ζωή μας ό,τι μας χωρίζει από την Αγάπη. Αρκεί ένα ΝΑΙ στην φωνή του Θεού, όπως αυτή αποτυπώνεται από τους αγγέλους Του, τόσο τους επουράνιους, όσο και τους επί γης, δηλαδή την Εκκλησία και τους αγίους, που ζητά από εμάς την συναίνεση και Εκείνος αναλαμβάνει τα υπόλοιπα, το να μας ξαναδείξει και να μας αναμορφώσει στο αρχαίον κάλλος.
Η πλάνη εκμειούται. Αρκετά περιπλανηθήκαμε. Η απόσταση από τον Θεό μπορεί να ελαττωθεί και να εκμηδενιστεί. Εκείνος έκανε το μεγάλο βήμα να προσλάβει την φύση μας. Και μας καλεί να επιλέξουμε τον δικό Του δρόμο: αυτόν της αγάπης, μέσα από το πρόσωπο του κάθε πλησίον μας, του φίλου και του εχθρού μας, να αντιτάξουμε την συγχώρηση στην βία, το μίσος και την εκμετάλλευση, να αντιτάξουμε την αλήθεια και την πρόσκληση για μετάνοια, τόσο για μας όσο και για τον κόσμο όλο, να αντιτάξουμε την οδό της κοινότητας, την οδό του «εμείς», που ειρηνικά βλέπει τον άλλον όχι για να τον εξουσιάσει, αλλά για να μοιραστεί μαζί του αυτόν τον κόσμο, ως πρόγευση του αιώνιου. Δεν είναι το εγώ μας που βαδίζει μακριά, σαν τον Ιωνά που ταξίδευε για την Θαρσείς. Είναι η μετάνοια που οδηγεί τα βήματά μας προς τη Νινευή του κόσμου και μας καλεί να φωνάξουμε ότι «ο Κύριος μεθ’ ημών».
Η Παρθένος δέχεται την χαράν. Για μια παρθένο κοπέλα η χαρά είναι ο γάμος και η κυοφορία. Να αναγνωρίσει κάποιος την ομορφιά και την χάρη της και να της δοθεί. Να φέρει στον κόσμο η ίδια καρπό αυτής της χαράς. Για την Παναγία χαρά είναι να γίνεται «Νύμφη ανύμφευτος»! Ο Θεός να αναγνωρίσει το κάλλος της που είναι ολόκληρης της ύπαρξης, αυτό της ομορφιάς του σώματος και της ψυχής που η αρετή της δεν κάνει θόρυβο, αλλά είναι αγάπη, ταπείνωση, προσδοκία Θεού. Για την Παναγία η χαρά της είναι να γίνει μητέρα Αυτού ο οποίος στο πρόσωπό της αγαπά όλη την ανθρωπότητα και γίνεται ένα μαζί της. Η Παναγία γίνεται μητέρα του Ενός και μητέρα πάντων των ανθρώπων. Ανήκει στον Ένα Θεό και σε όλους μας. Δεν είναι χαρά για λίγους ή για πολλούς. Γίνεται η χαρά των πάντων!
Τα επίγεια γέγονεν ουρανός. Η γη γίνεται ουρανός. Και όχι μόνο η γη ως τόπος, αλλά όλα τα επί γης. Εμείς γινόμαστε ουρανός. Τα έργα μας. Ο κόσμος μας. Τα όνειρά μας και οι προσδοκίες μας. Η ζωή μας. Ο θάνατός μας. Αρκεί να πούμε κι εμείς το ΝΑΙ και να σταθούμε δίπλα στην Παναγία, ζητώντας κι εμείς τον Χριστό στις καρδιές μας.
Ο κόσμος λέλυται της αρχαίας αράς. Η κατάρα δεν ήταν της Εύας μόνο ή του Αδάμ, αλλά του όλου ανθρώπου. Και η κατάρα δεν ήταν από τον Θεό, αλλά από την επιλογή μας η ελευθερία να μην δένεται με την αγάπη. Το μέγιστο δώρο που μας έδωσε ο Θεός, αυτό που είναι ο Ίδιος, η ελευθερία, έγινε στα χέρια μας, με την υποδαύλιση του διαβόλου, όπλο απομάκρυνσης από τον Θεό και τον συνάνθρωπο, όπλο θανάτου, καθότι η εξουσία συντρίβει το «εμείς» και κάνει τα πάντα «εγώ». Κι αυτό το βλέπουμε κάθε στιγμή. Ο κόσμος όμως έχει λυθεί από την δύναμη του κακού κι αν ακολουθεί την οδό της Παναγίας δεν ξαναδένεται. Ο πνευματικός θάνατος της αυτοθέωσης δεν κυριαρχεί. Και ο σωματικός θα νικηθεί οριστικά με την ανάστασή μας. Ήδη νικήθηκε με την Ανάσταση του Χριστού. Απομένουμε κι εμείς.
Αγαλλιάσθω η κτίσις. Μια αλλιώτικη χαρά, πνευματική, αιώνια, που συνοδεύει την επίγεια, την καθημερινή και την ανανοηματοδοτεί ξεκίνησε με τον Ευαγγελισμό. Πίσω από κάθε γεγονός υπάρχει η πρόνοια του Θεού. Ακόμη και πίσω από τα λάθη μας, αν πιστέψουμε, αν εμπιστευθούμε, αν πούμε «γένοιτο κατά το ρήμα Σου», θα βγει κάτι καλό. Αρκεί η μετάνοια. Η εμπιστοσύνη. Ένα νέο ξεκίνημα εν τη Εκκλησία. Και τίποτα δεν θα μας λυγίσει, όση υπομονή κι αν χρειαστεί να κάνουμε.
Ο Ποιητής και Λυτρωτής ημών, Κύριε, δόξα σοι. Μας δημιούργησε και μας λύτρωσε ο Θεός. Ξεκίνησε διά των ενεργειών Του και μας έδωσε την ζωή, μαζί με την ελευθερία να αγαπούμε ή να εξουσιάζουμε και να συντρίβουμε. Μας λύτρωσε με την ενανθρώπησή του, μας απάλλαξε από τον θάνατο του χωρισμένου από Αυτόν θελήματος, μας έδωσε την χάρη του Αγίου Πνεύματος και μας έκανε να μπορούμε να είμαστε παιδιά Του. Αφορμή για δοξολογία όλος αυτός ο δρόμος. Και η Παναγία μας τον υπενθυμίζει!
Χρόνια πολλά!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
25 Μαρτίου 2022
Του Ευαγγελισμού