ΑΝΘΡΩΠΟΣ «ΘΕΟΣ»;
Ένας από τους σύγχρονους διανοούμενος, ο Ισραηλινός Γιουβάλ Χαράρι, έγραψε στο βιβλίο του « Άνθρωπος θεός» ότι η ανθρωπότητα σήμερα έχει ελέγξει τις τρεις μεγάλες πληγές της ιστορίας, την πείνα, τις επιδημίες και τους πολέμους. Το ερώτημα πλέον είναι «τι θα κάνουμε τώρα; Σε έναν υγιή, πλούσιο και αρμονικό κόσμο, τι θα απαιτήσει τη προσοχή και την επινοητικότητά μας;». Ο συγγραφέας επισημαίνει ότι ο άνθρωπος δεν χρειάζεται τον Θεό, αλλά έχει καταφέρει με την βοήθεια της επιστήμης και της λογικής και να παρατείνει την ζωή του και να λύνει τα μεγάλα προβλήματά του. Ο άνθρωπος είναι «θεός» και καλείται σήμερα με τις νέες δυνάμεις που του προσφέρουν η βιοτεχνολογία και η πληροφορική να αποφασίσει τι θα κάνει την δύναμη που έχει στα χέρια του.
Τα όσα ο διάσημος συγγραφέας λέει, εκφράζοντας και όλους εκείνους οι οποίοι έχουν διαγράψει τον Θεό από την ζωή τους, φάνηκαν στον καιρό μας ανεπιβεβαίωτα. Αρκούσε μία πανδημία για να φανεί ότι τελικά ο άνθρωπος δεν είναι τόσο παντοδύναμος όσο νόμιζε. Και μπορεί η επιστήμη να είχε τον πρώτο λόγο στη προφύλαξη των ανθρώπων και στην αναζήτηση φαρμάκου που θα γλιτώσει τον κόσμο από το κακό, ώστε φάνηκε πόσο ευάλωτοι είμαστε μπροστά στο μεγαλύτερο πρόβλημα της ύπαρξης: τον θάνατο. Ο φόβος και η αδυναμία διαχείρισης έκαναν τους ανθρώπους υστερικούς. Από τα μπαλκόνια παρακολουθούν κάποιοι αυτούς που κυκλοφορούν για συγκεκριμένους λόγους, τους καθυβρίζουν, τους καταγγέλλουν στην αστυνομία, ενώ άλλοι θεωρούν τους πιστούς χριστιανούς που αισθάνονται ότι η πίστη διά της θείας κοινωνίας τους δίνει δύναμη και νόημα ως εχθρούς της ανθρωπότητας. Ένας κόσμος έτοιμος για πόλεμο ανά πάσα στιγμή. Ένας κόσμος στον οποίο πρέπει υποχρεωτικά όλοι οι άνθρωποι να κάνουμε λοβοτομή σκέψης, γιατί έτσι είναι τα πράγματα. Άλλη άποψη δεν υπάρχει, μόνο η αποθέωση της επιστήμης.
Ο λόγος του Χαράρι θα πάρει καιρό να επιβεβαιωθεί. Ίσως δεν επιβεβαιωθεί ποτέ. Παρότι η επιστήμη θα βρει το φάρμακο και το εμβόλιο, παρότι ουδείς θα μπει στην λογική να αμφισβητήσει την θεότητα του 21ου αιώνα, διότι κανείς μας δεν ξέρει όσα ξέρουν οι επιστήμονες, αν και δεν συμφωνούν όλοι μεταξύ τους, διαβλέπουμε ότι ο δυτικός πολιτισμός βρήκε την νέα αυθεντία του, βρήκε την νέα Ιερά εξέταση, βρήκε τις νέες μάγισσές του. Μόνο που τώρα δεν διώκεται η επιστήμη, αλλά η πίστη. Εκδίκηση της ιστορίας; Θα μπορούσαμε να το ισχυριστούμε. Προτιμούμε όμως να δούμε τον κόσμο αλλιώς. Κανένας ολοκληρωτισμός, είτε θρησκευτικός είτε επιστημονικός, δεν μπορεί να ακυρώσει το μεγαλύτερο δώρο του Θεού στον άνθρωπο: την ελευθερία. Η ευθύνη βεβαίως είναι να ακούμε εκείνους που γνωρίζουν περισσότερα. Το να καταργείται όμως η άποψή μας είναι ένας νέος φασισμός.
Η Εκκλησία χρειάζεται να προβληματιστεί για τον κόσμο που ήδη έχει έρθει. Δεν αρκεί η καταγγελία της αλαζονείας του. Δεν αρκεί η περιχαράκωση σε όσους πιστεύουν. Χρειάζεται σύνθεση. Το μήνυμα της πίστης δεν είναι για λίγους, αλλά για όλους. Και ο πιστός δεν ζει εκτός της πραγματικότητας. Την μπολιάζει με την αλήθεια του Ευαγγελίου. Πορεύεται εν ταπεινώσει. Ακούει και υπακούει. Δεν μπορεί όμως να αρνηθεί την ταυτότητά του που έχει να κάνει με τον Χριστό. Δεν χρειάζεται να πείσει κανέναν. Δεν μπορεί όμως να ανεχθεί τον ολοκληρωτισμό της μίας άποψης και τα παπαγαλάκια του.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
στο φύλλο της Τετάρτης 8 Απριλίου 2020
